Một câu hỏi trong khi nghĩ
về 100 năm Cách mạng Tháng Mười và Đại hội 19 của Đảng Cộng sản Trung Quốc vừa
mới bế mạc
Nguyễn Trung
Vâng,
sau thế kỷ “đỏ” có thể sẽ là thế kỷ “xám”!?
Đấy là ý
nghĩ ngay tức khắc của tôi, sau khi thấy thiên hạ đưa ra khái niệm thế kỷ
“đỏ” trong bàn luận về 100 năm Cách mạng Tháng Mười. Nhất là ít lâu nay đó
đây trên thế giới đã có ý kiến coi thế kỷ 21 là của Trung Quốc…
|
I. Về ảnh
hưởng của Cách mạng Tháng Mười
Thừa nhận những ảnh hưởng sâu rộng toàn cầu của
Cách mạng Tháng Mười Nga (CMTM), nhiều báo chí và học giả trên thế giới gọi 100
năm qua là thế kỷ “đỏ”. Đánh giá này trước hết dựa vào những tác
động của Cách mạng Tháng Mười đã làm thay đổi sâu sắc diện mạo thế giới và xu
thế phát triển của nó với những dấu ấn khác nhau suốt 100 năm qua, mặc dù nước
Nga của Tổng thống Putin không có lễ kỷ niệm sự kiện này.
- CMTM đã diễn ra như một tất yếu lịch sử của sự
phát triển ở nước Nga đã đi tới bước khốn cùng và trong bối cảnh phong trào
cộng sản và công nhân quốc tế đang ở đỉnh cao trong cuộc đấu tranh chống lại sự
bóc lột tàn tệ của chủ nghĩa tư bản tại thời kỳ này. Cuộc cách mang này mang
trong nó những lý tưởng cao đẹp về giải phóng con người, hứa hẹn khả năng mở ra
một con đường phát phát triển mới đầy hy vọng, vì lẽ này nó được coi như mùa
xuân của nhân loại, đã cổ vũ nức lòng trào lưu tiến bộ trên thế giới. Những
người chống lại quan điểm này gọi CMTM là một cuộc đảo chính bôn-xê-vich!
- Xuất hiện cường quốc xã hội chủ nghĩa (XHCN)
Liên Xô với tính cách là một trong những yếu tố quyết định cùng với các lực
lượng đồng minh đánh bại các thế lực phát xít trong Chiến tranh Thế giới II.
- Tạo ra sự hình thành hệ thống thế giới XHCN -
trong đó có sự ra đời của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) - đối kháng với
hệ thống của chủ nghĩa đế quốc, làm xuất hiện cục diện chiến tranh lạnh I với
nội dung “2 phe 4 mâu thuẫn”.
- Thúc đẩy và hậu thuẫn mạnh mẽ phong trào giành
độc lập dân tộc của các nước thế giới thứ ba - qua đó góp phần quan trọng vào
việc xóa bỏ chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa thuộc địa. Trong quá trình phát
triển này chủ nghĩa đế quốc với nội hàm cổ điển coi như đã cáo chung.
- vân vân…
Cùng với những thay đổi tự thân tất yếu trong
quá trình phát triển cũng như trong quá trình tham gia toàn cầu hóa của các
nước phương tây - đứng đầu là Mỹ, sự xuất hiện hệ thống thế giới XHCN đã góp
phần nhất định vào những thay đổi ở các nước phương Tây với những nội dung như:
khắc phục ở mức có thể những khuyết tật của hệ thống tư bản chủ nghĩa, chuyển
sang giương cao ngọn cờ tự do - dân chủ - nhân quyền và ngọn cờ toàn cầu hóa,
tham gia vào và đẩy mạnh cuộc đấu tranh “ai thắng ai?” do phe XHCN đề xướng
giữa hai con đường XHCN và TBCN trong chiến tranh lạnh…
Có thể sẽ không phải là quá lời nếu nói rằng:
Trong suốt thời kỳ này các nước phương Tây đã có những thay đổi theo hướng tự
hoàn thiện và nâng cao khả năng cạnh tranh của chính mình để thích nghi với cục
diện quốc tế ở thời kỳ này. Một phần đáng kể những thay đổi này đã chịu những
tác động nhất định trực tiếp hoặc gián tiếp từ hệ thống thế giới XHCN - rõ nét
nhất là những diễn biến trong khoảng thời gian này đã làm xuất hiện và cuối
cùng là đã làm mất đi chủ nghĩa thực dân mới của các nước phương Tây, vì phương
thức này đã trở thành “đồ cổ” trong cục diện mới của thế giới đương thời. Có lẽ
cũng không sai nếu cho rằng CNTB đã học được nhiều điều và khai thác được đáng
kể những khuyết tật của hệ thống thế giới XHCN; đến lượt nó - chủ nghĩa tư bản,
đã tích cực tham gia hoặc tạo ra được những ảnh hưởng/tác động vào quá trình
làm sụp đổ hệ thống thế giới XHCN. Tuy nhiên trước sau vẫn phải nhấn mạnh: Sự
sụp đổ của các nước Liên Xô - Đông Âu (LXĐÂ) trước hết và chủ yếu là do các
nguyên nhân tự thân bên trong của những quốc gia này.