Phần II
Trong cuộc chiến
chống tham nhũng do Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo thì cái khó không phải là tìm ra
những vụ án tham nhũng khủng, hay cực khủng của các quả đấm thép (tập đoàn kinh
tế nhà nước) thời Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, vì chúng quá nhiều và quá lộ liễu.
Ngược lại sẽ rất khó, thậm chí là không có, dự án lớn nào của các “quả đấm
thép” lại không xảy ra những tham nhũng nghiêm trọng. Cái khó cho Nguyễn Phú Trọng
và lực lượng của ông ta là phải chọn ra những vụ án mà không làm “vỡ bình”.
Một thực tế là những
dự án lớn của các quả đấm thép thì không chỉ liên quan đến một vài ủy viên Bộ
Chính trị mà có thể nói là đến rất nhiều ủy viên Bộ Chính trị. Tất nhiên sự
phân bổ “lợi lộc” giữa các ủy viên Bộ Chính trị và các cá nhân khác trong ban
lãnh đạo đảng, chính phủ và nhà nước sẽ rất không đồng đều nhưng xét về con số
tuyệt đối thì người được hưởng “lộc” ít nhất cũng cao hơn mức khung hình phạt
cao nhất mà bộ luật hình sự của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện
hành dành cho tội tham ô, tham nhũng. Cái khó nhất cho Nguyễn Phú Trọng là làm
sao cho việc xử lý các vụ án này không gây tổn thương quá lớn cho chế độ, cho sự
ổn định của đất nước. Cách thức xử lý đối với những vụ việc tham nhũng từ trước
tới nay là giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của sự thiệt hại trong từng vụ án,
khoanh vùng các đối tượng liên đới để rồi “giơ cao đánh khẽ”. Như vậy vừa tạo
ra bức tranh nghiêm minh về pháp luật vừa làm cho đối tượng bị “thí điểm làm gương”
chấp nhận “ngậm bồ hòn làm ngọt”. Giải pháp này ít ảnh hưởng tới hình ảnh của
chế độ. Nhưng sự kiện khởi tố, bắt giam và xử án nhanh chóng Đinh La Thăng đang
minh chứng rằng Nguyễn Phú Trọng đã không muốn đi theo lối mòn cũ mà muốn
tạo đột phá. Vấn đề là đột phá ở mức độ nào? Mức giống như Tập Cận Bình là
hay mức thấp hơn? Nhưng cho dù ở mức thấp hơn Tập Cận Bình đã làm ở Trung Quốc
thì cũng vượt quá khả năng hiện có của lực lượng chống tham nhũng do Nguyễn Phú
Trọng cầm đầu tại Việt Nam hiện nay. Để thành công Nguyễn Phú Trọng có ba chỗ dựa:
1. Lòng
dân: khái niệm này có một biên độ dao động rất cao. Đương nhiên tỉ lệ ủng
hộ của lòng dân luôn tỷ lệ thuận với mức độ kiên quyết, triệt để, công bằng,
minh bạch trong quá trình điều tra và xét xử những vụ án tham nhũng, nhưng điều
này lại làm gia tăng sự phức tạp của vấn đề cả về chính trị, ngoại giao và các
vấn đề an ninh, quốc phòng. Thông thường, để hỗ trợ đắc lực cho việc giải tỏa
những nghịch lý này thì vai trò của Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương rất quan trọng.
Song cho đến nay dường như các phương tiện thông tin “lề phải” còn rất thụ động
trước diễn biến tình hình, hay nói cách khác Nguyễn Phú Trọng và lực lượng của
ông ta vẫn chưa làm chủ được địa hạt này.
2. Sự hỗ trợ của
Tập Cận Bình, đây cũng là
một yếu tố có biên độ dao động rất cao. Rất rõ ràng Tập Cận Bình không ủng hộ
Nguyễn Tấn Dũng ngay cả khi ông ta còn đương quyền, nhưng hiện nay họ lại công
khai sự ủng hộ đối với Hoàng Trung Hải. Người ta dễ dàng quan sát thấy rằng
công cuộc chống tham nhũng đang sục sôi tại Việt Nam nhưng Hoàng Trung Hải gần
như vẫn đứng NGOẠI PHẠM trong mọi vụ viêc mặc dù ông ta cũng đã trực tiếp hay
gián tiếp tham gia vào rất nhiều dự án bê bối trong quá khứ khi ông ta còn là một
Phó thủ tướng phụ trách công nghiệp và thương mại dưới thời Nguyễn Tấn Dũng. Đặc
biệt là các dự án do các nhà đầu tư Trung Quốc thực hiện hoặc do tiền của Trung
Quốc cho vay đều là những thí dụ điển hình bê bối trên nhiều phương diện. Đây
có lẽ cũng là cái cớ rõ ràng của luận điểm cho rằng Nguyễn Phú Trọng đang dựa
vào Trung Quốc để thanh lọc bộ máy thông qua cái cớ chống tham nhũng. Nhưng vì
cần sự hỗ trợ của Trung Quốc nên ông ta không dám động tới các dự án của Trung
Quốc và cá nhân Hoàng Trung Hải. Vậy câu hỏi đặt ra là Tập Cận Bình hỗ trợ Nguyễn
Phú Trọng ở mức độ nào trong chiến dịch chống tham nhũng hiện nay? Liệu người
ta có thể lấy việc NGOẠI PHẠM này để xác định MÀU SẮC VÀ DIỆN MẠO cho công cuộc
chống tham nhũng hiện nay của Nguyễn Phú Trọng? Tác giả bài viết này cho rằng
chỉ trong một thời gian ngắn nữa thôi thì thực tế sẽ cho mọi người thấy rõ MÀU
SẮC của công cuộc chống tham nhũng hiện nay tại Việt Nam. Nhưng để hiểu thêm về
bản chất sự chi phối của Trung Quốc đối với bộ máy chính trị tại Việt Nam, tác
giả bài viết cần phải nêu rõ nhận định của cá nhân về việc tại sao Trung Quốc
hay nói cụ thể hơn là Tập Cận Bình không ủng hộ Nguyễn Tấn Dũng ngay từ
khi ông ta còn đương chức. Họ không ủng hộ Nguyễn Tấn Dũng không phải vì ông ta
chống Trung Quốc thân với Mỹ và phương Tây, mà chỉ vì ông ta đã tự trở thành một
con bài thối trên bàn cờ chính trị tại Việt Nam. Để minh chứng cho nhận định
này xin hãy đánh giá Nguyễn Tấn Dũng thông qua những di sản mà ông ta để lại
cho Việt Nam chứ không nên chỉ dựa vào một số lời nói hay động thái bề nổi có vẻ
thân Mỹ và chống Trung Quốc của ông ta.
3. Mỹ và
phương Tây tuy không
có khả năng chi phối mạnh vào chính trường Việt Nam như Trung Quốc nhưng họ
đang có lợi thế “trời cho” do quá trình “đổi mới” tại Việt Nam mang lại. Nhờ
vào thành tựu mặt phải do quá trình đổi mới tại Việt Nam, người dân Việt Nam đã
hiểu giá trị của sự cởi trói trong các hoạt động kinh tế, thương mại: giá trị của
tự do dân chủ, của quyền con người và đương nhiên sự khát khao để có được nó.
Việc không ngừng hoàn thiện nó đã và đang không chỉ là nhu cầu tất yếu của mọi
người dân mà đã dần trở thành mục tiêu, lý tưởng của không ít người Việt Nam, đặc
biệt là thế hệ trẻ. Các giá trị PHƯƠNG TÂY đã trở thành động lực cho sự
phát triển của kinh tế, xã hội. Mỹ và các nước phương Tây tuy khá chậm nhưng đã
dần dần nhận ra xu thế này tại Việt Nam và họ đã có nhiều chính sách để khuyến
khích và tạo điều kiện cho Việt Nam đi theo hướng này. Song vì sự khác biệt về
chế độ chính trị, về ý thức hệ nên đã kìm hãm khá nhiều sự hợp tác hiệu quả giữa
Việt Nam và các nước phương Tây và Mỹ. Chỉ trong những năm gần đây thì tiến
trình hợp tác này mới đươc chú trọng tăng cường đáng kể do sự xuất hiện của sự
kiện BIỂN ĐÔNG. Sự kiện này đã thúc đẩy hai bên hiểu đươc GIÁ TRỊ của
nhau hơn. Rõ ràng rằng cho dù có đủ loại lời ong tiếng ve về cái gọi là “rắp
tâm bán nước” hay “làm tay sai” cho Trung Quốc của một số lực lượng cầm
quyền nào đó ở Việt Nam nhưng không ai có thể phủ nhận một thực tế là nhà
cầm quyền Cộng sản Việt Nam hiện nay trở thành “cái gai” to nhất và khó chịu nhất
cho Trung Quốc trong quá trình thực hiện kế hoạch BIỂN ĐÔNG của họ. Những
hiềm khích giữa Việt Nam và Trung Quốc tại Biển Đông nhiều và lớn hơn rất nhiều
so với các nước ASEAN khác với Trung Quốc cộng lại. Biển Đông có vai trò địa
chính trị toàn cầu của nó. Nhà cầm quyền Hoa Kỳ trong thời gian qua đã dần ý thức
được vai trò này của Việt Nam và đã có những điều chỉnh quan trọng trong chính
sách đối với Việt Nam trong những năm gần đây. Sự kiện lần đầu tiên trong lịch
sử vào đầu tháng ba năm 2018 sắp tới, một tàu sân bay Mỹ sẽ cập cảng dài
ngày tại Đà Nẵng, một thành phố chiến lược của Việt Nam, là một minh chứng. Nhà
cầm quyền hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ đã khôn ngoan tận dụng cơ hội này để phát
huy tối đa các hệ quả của nó không chỉ bó hẹp trong lĩnh vực an ninh, quốc
phòng mà còn cho cả các lĩnh vực dân sự như giữ gìn sự ổn định hòa bình, an
ninh và an toàn hàng hải trên Biển Đông, đảm bảo một môi trường an toàn và ổn định
trong việc cùng sử dụng và khai thác Biển Đông một cách hòa bình văn minh chống
xu thế nước to bắt nạt nước nhỏ dưới mọi hình thức. Ngoài các phái đoàn quân sự
phía Mỹ và được sự cho phép của nhà cầm quyền, Việt Nam còn mời rất nhiều các
cơ quan, tổ chức phi quân sự Việt Nam viếng thăm tàu.
Thật ngoạn mục, mới
chỉ cách đây bốn thập kỷ đối với Việt Nam, Mỹ luôn luôn là yếu tố đe dọa, nhưng
bây giờ lại là yếu tố giữ ổn định để bảo vệ hòa bình. Lạ lùng thay để làm cho
tình thế bị xoay ngược 180o như trên, nước Mỹ đã không mất một
viên đạn nào, khi mà chỉ ngay trước đó họ đã phải chi tới hàng trăm tỷ đô la và
hàng vạn sinh mạng mà không thể làm nổi dù chỉ là một phần nhỏ những gì họ đang
có. Trớ trêu thay nguyên nhân của sự thay đổi ngoạn muc này lại là do chính
sách bành trướng trên tư thế kẻ mạnh luôn muốn bắt nạt các nước khác của Trung
Quốc.
Đương nhiên nhà cầm
quyền Trung Quốc sẽ cảm thấy khó chịu về sự kiện này cũng như sự xích lại gần
nhau giữa Mỹ và Việt Nam. Chắc chắn trong ngắn hạn và dài hạn họ sẽ tìm cách
xoay ngược tình thế. Cụ thể ngay trong năm 2018 này lãnh đạo chóp bu của Trung
Quốc sẽ tổ chức những chuyến đi thăm rất THÂN MẬT tại hai nước láng giềng của
Việt Nam là Lào và Campuchia, và đương nhiên họ sẽ tìm đủ mọi cách, tận dụng mọi
cơ hội để gây sức ép, để khuất phục ban lãnh đạo Việt Nam bớt “cứng đầu”. Tác
giả không muốn dùng khái niệm “khuất phục Việt Nam" mà chỉ là "ban
lãnh đạo Việt Nam” vì với hàng nghìn năm lịch sử tồn tại, người dân Việt
Nam chưa bao giờ chịu khuất phục trước sức mạnh cường quyền của ngoại bang.
Một chút tản mạn
về đại án Petro Việt Nam
Tác giả bài viết
cho rằng sự kiện vụ án Petro Việt Nam là một câu chuyện rất điển hình, phản ánh
rõ nét thực trạng tình hình chính trị tại Việt Nam hiện nay: Tại sao lại là
Petro Việt Nam trong khi mà bất cứ tập đoàn kinh tế nhà nước nào – các quả đấm
thép của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng có mức độ vi phạm luật pháp và tham
nhũng nghiêm trọng không kém, đặc biệt là các sai phạm của tập đoàn Than Khoáng
sản Việt nam trong quá khứ còn lộ liễu công khai hơn nhiều? Công bằng mà
nói Petro Việt Nam là con gà đẻ trứng vàng cho nhà nước Việt Nam không những
trong vài ba thập kỷ trở lại đây mà còn có tiềm năng rất lớn trong tương lai.
Chỉ cách đây vài năm khả năng thu hút vốn tài chính quốc tế của Petro Việt Nam
còn cao hơn cả khả năng của chính phủ Việt Nam (Bộ Tài chính). Có thể nói Petro
Việt Nam không chỉ có vai trò cực kỳ quan trọng về mặt kinh tế, tài chính đối với
Việt Nam mà nó còn gắn rất chặt tới các lĩnh vực an ninh, quốc phòng và cả ngoại
giao của đất nước. Nguyễn Phú Trọng và các đồng chí của ông ta liệu có hiểu rằng
khả năng thu hồi tài sản tham nhũng do các thế hệ lãnh đạo Petro Việt Nam và
các cá nhân trong chính phủ có liên quan đến Petro Việt Nam sẽ thấp hơn nhiều
so với những thiệt hại vô hình và hữu hình do sự ngừng trệ trong việc đầu tư và
triển khai kinh doanh của các dự án của tập đoàn này? (Theo ước tính các thiệt
hại này có thể lên tới trên 5 triệu mỹ kim/ngày tức là hơn 1,5 tỷ mỹ kim/năm)?
Rõ ràng rằng nếu Nguyễn Phú Trọng và bộ máy của ông ta mà phạm sai lầm trong
trong quá trình xử lý các vụ án tham nhũng tại Petro Việt Nam (hoặc quá mạnh,
hoặc quá nhẹ, thậm chí chỉ cần vụng về…) thì hậu quả sẽ rất khó lường. Trong
các cáo trạng của các cơ quan thực thi pháp luật thì nhà nước Việt Nam mới chỉ
đụng tới một số sai phạm trong một số vụ án chưa phải đã là lớn và điển hình
trong số các sai phạm mà Petro Việt Nam đã thực hiện trong thời gian qua. Thông
thường một vụ án tham nhũng tại Việt Nam có dây mơ rễ má với nhiều quan chức
trong nhiều lĩnh vực khác nhau trong khi mà hệ thống pháp luật của Việt Nam còn
quá non yếu để có thể đảm bảo rằng việc “phẫu thuật các vụ án” sẽ không để lây
lan sang các việc khác mà lúc đầu tưởng chừng như không có liên quan. Quả thực
hiện nay các ngân hàng như Ocean Bank và Ngân hàng Xây dựng đang chuẩn bị khởi
kiện Ngân hàng Nhà nước vì đã áp đặt việc mua các ngân hàng này với giá 0 đồng
là trái pháp luật. Vậy một Uỷ viên Bộ Chính trị thứ hai là Nguyễn Văn Bình liệu
có đi theo số phận của Đinh La Thăng? Hai vị này vốn cũng là hai tư lệnh ngành
thân cận hàng đầu của Nguyễn Tấn Dũng.
Kết luận
Nếu ví tình hình
chính trị Việt Nam như chiếc bình rượu chứa đựng những giọt rượu ngọt, bùi, đắng,
cay của lịch sử Việt Nam từ ngày thoát khỏi ách thực dân đến nay thì rõ ràng
cái bình này đã không phù hợp với những gì chứa trong nó. Nó có thể nứt và vỡ bất
cứ lúc nào. Vấn đề là nếu nó bị nứt vỡ ở phần cổ thì chỉ mất ít rượu,
nhưng nếu ở phần thân thì mất nhiều và nếu ở phần đáy thì đương nhiên sẽ mất sạch.
Nguyễn Phú Trọng và các đồng chí của ông ta đang cố gắng không để bình bị vỡ. Một
trong những phương án mà họ đang cố gắng không để bình vỡ là tạo cho Việt Nam
đi theo một tiến trình thay đổi rất cơ bản nhưng vẫn đảm bảo ổn định chính trị
xã hội trong nước, đó là thực hiện cải cách triệt để nhưng lại từ từ “có lộ
trình hợp lý”. Quá trình cải cách này bắt đầu từ các cơ quan hành pháp (chính
phủ) rồi sau đó là các cơ quan tư pháp và cuối cùng là xây dựng một thể chế
chính trị mới trên nền tảng của một học thuyết về tư tưởng và triết học mới
trong khi mà học thuyết cũ đã hoàn toàn bất cập. Khác với các nước phát triển
khác, cụ thể như Châu Âu hay Bắc Mỹ, khi mà họ đã có bề dày hàng trăm năm để
làm quen với các khái niệm dân chủ, nhân quyền, Việt Nan vừa mới thoát ra từ chế
độ thực dân hà khắc rồi sau đó lại tiếp tục các chính sách hà khắc của chế độ cộng
sản duy ý chí, nay khi muốn phát triển theo hướng tự do dân chủ thì không thể
không có một chủ thuyết đúng đắn cho riêng mình. Nếu không có điều này thì rất
dễ mất phương hướng và đặc biệt các khái niệm cũ, mới sẽ bị ngộ nhận hay lạm dụng
vì lợi ích của các nhóm quyền lực trong xã hội. Nhưng trớ trêu thay, cho đến
nay sẽ thật khó tin Nguyễn Phú Trọng và các đồng chí của ông ta (Ban Lý luận
TƯ) có thể đưa ra một cái gì mới, sáng tạo dù chỉ là ở mức độ thấp. Hỡi
ôi, tác giả bài viết này chỉ cầu trời khấn phật là Ban Lý luận TƯ của ông ta
sau khi tổ chức hàng trăm các buổi tọa đàm, hội thảo với các giáo sư tiến sĩ lừng
lẫy uy tín cùng với hàng tỷ đồng tiền ngân sách sẽ không đưa ra kiến nghị lấy
tên cho hướng đi mới, học thuyết chính trị mới của Việt Nam là “Việt Nam đi
theo con đường Chủ Nghĩa Xã Hội mang đậm tính đặc tính đặc sắc Việt Nam”.
Việt Nam, ngày
7/1/2018
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét