Hiệp hai ở Bãi Tư Chính bắt đầu: Tàu Hải dương 8 quay trở lại

Phương Thảo

Theo Reuters đưa tin, ngày 13 tháng 8 tàu khảo sát của Trung Quốc đã quay trở lại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở Biển Đông hôm thứ ba chưa đầy một tuần sau khi rời khỏi khu vực Bãi Tư Chính.

Lần xâm nhập này, tàu Hải Dương 8 (HD8) được ít nhất hai tàu hải cảnh hộ tống. Các tàu hộ tống có trọng tải 2.700 tấn hoặc 4.000 tấn trở lên và đều có trang bị súng đại bác 76mm.

Trên Twitter của Ryan Martinson cũng đưa thêm thông tin về các tàu hải cảnh tối tân nhất của Trung Quốc đang hướng về phía vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam và cho biết thêm rằng hai tàu này chưa bao giờ đi vào vùng Biển Đông từ trước cho tới giờ.

Lực lượng hải cảnh của hai bên đã canh nhau từng bước trong hơn một tháng đối đầu ở các lô Riji 03 và Riji 27 kể từ ngày 3 tháng 7 cho đến ngày 7 tháng 8 năm 2019. Tàu HD8 khi đó đã rút ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và đi đến đảo Chữ thập.

Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Lê thị Thu Hằng khi đó cho biết nhóm tàu khảo sát của Trung Quốc đã rút lui vào chiều thứ Năm ( 07/08/2019) ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa phía đông nam của Việt Nam được xác định theo công ước của Liên Hiệp Quốc (UNCLOS) 1982 sau khi ngưng các hoạt động thăm dò địa chấn.

Trước sự rút lui này của tàu HD8,  Greg Poling, thuộc cơ quan Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải có trụ sở ở Washington đã đặt câu hỏi ngày 8 tháng 8 rằng liệu tàu HD8 đã rời đi thật hay chỉ là tạm dừng để tiếp thêm nguyên liệu. Tờ Bưu Điện Hoa Nam Buổi Sángcũng đặt cùng câu hỏi này khi nhận xét tàu HD8 chỉ rút về đảo Chữ Thập là nơi nằm trong vùng tranh chấp và dưới sự kiểm soát hoàn toàn của Trung Quốc.

Collin Koh, một chuyên gia nghiên cứu Chương trình An Ninh Hàng Hải ở Singapore nghi ngờ khả năng rút lui hẳn của tàu thăm dò HD8 khi nó không quay trở về đất liền hoặc đi xa hơn Đảo Chữ Thập. Cộng với việc tàu thăm dò tuy đã rút đi, nhưng vẫn còn ít nhất hai tàu hộ tống ở lại trong khu vực quanh Bãi Tư Chính, Collin Kok đưa ra khả năng tàu này rút về đảo Chữ Thập để tiếp thêm nguyên vật liệu rồi sẽ quay trở lại và gây ra căng thẳng mới trên Biển Đông.

Bộ Ngoại Giao Việt Nam đã không trả lời các câu hỏi của Reuters về diễn biến mới trên Biển Đông.

Tuy nhiên việc quay trở lại lần này của tàu HD8 cho thấy nỗ lực ngoại giao của Việt Nam không đem lại kết quả bền vững nào.

Liệu Việt Nam có dám kiện Trung Quốc ra toà trọng tài như Philippines đã làm vào năm 2016? Chuyên gia về Việt Nam, ông Carlyle Thayer nhận định Việt Nam có khả năng thắng kiệnkhi yêu cầu toà trọng tài xác định quyền lợi của Việt Nam trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa và phán xét liệu Trung Quốc có xâm phạm trái phép khu vực này hay không.

Ông Thayer nhận định rằng Trung Quốc lại có thể trơ tráo từ chối tuân thủ phán quyết hoặc có các hành động trừng phạt Việt Nam tuy nhiên Việt nam có cơ hội được cộng đồng quốc tế ủng hộ thông qua liên minh do Mỹ dẫn đầu bao gòmm các quốc gia như Úc, Canada, EU, Pháp, Đức, Ấn Độ, Nhật Bản, New Zealand, Hàn Quốc và Vương Quốc Anh.

Thế nhưng, lựa chọn cuối cùng vẫn là của Hà Nội, và không một ai đoan chắc được rằng Hà Nội sẽ dám quay lưng lại với người anh em đồng ý thức hệ và ngả vào vòng tay của phương Tây để có thể  bảo vệ chủ quyền biển đảo của đất nước.

P.T.