Ngày 25 tháng 4 năm
2016
Kính gửi: Tổng thống
Barack Obama
Nhà Trắng
Washington DC
Về vấn đề Việt Nam
Thưa ngài Tổng thống,
Nhân dịp ngài đang
chuẩn bị cho chuyến thăm Việt Nam vào tháng tới, chúng tôi viết thư này để nhấn
mạnh những mối quan ngại nhân quyền chủ chốt và đề nghị ngài bày tỏ trong các
cuộc gặp công khai cũng như riêng tư với giới chức Việt Nam.
Như ngài đã biết,
chính quyền Việt Nam vẫn là một trong những chính quyền hà khắc nhất thế giới.
Các quyền tự do cơ bản như tự do chính kiến, tự do nhóm họp và lập hội bị hạn
chế ngặt nghèo. Báo chí và mạng Internet bị kiểm soát và kiểm duyệt. Đảng Cộng
sản Việt Nam điều khiển mọi tổ chức chính trị – xã hội và sử dụng những tổ chức
này để duy trì vị thế cầm quyền của mình. Không có bầu cử đích thực; những cuộc
bầu cử Quốc Hội tổ chức vào tháng Năm chỉ là một hình thức diễn kịch chính trị.
Các tòa án là cơ quan của đảng và thiếu tính độc lập. Cũng trong tình trạng
tương tự, các công đoàn độc lập không được phép thành lập.
Tóm lại, Việt Nam là
một quốc gia công an trị. Theo quan điểm của chúng tôi, ưu tiên chính của các
nhà lãnh đạo sẽ tiếp đón ngài là duy trì vị thế cầm quyền của đảng họ. Về vấn
đề này, xin lưu ý rằng tân Chủ tịch nước của Việt Nam, Tướng Trần Đại Quang,
nguyên là người đứng đầu Bộ Công an đầy tai tiếng. Việc Bộ Chính trị chọn ông
Quang làm Chủ tịch thể hiện nhiều điều về thứ tự ưu tiên của họ.
Có rất nhiều vấn đề về
nhân quyền ngài có thể đề cập trong chuyến thăm, như quyền tự do ngôn luận và
nhóm họp, vấn đề tù nhân chính trị và quyền của người lao động, cùng với nhiều
nội dung khác. Chúng tôi sẽ tóm tắt các vấn đề này sau đây, trong bản phụ lục
đính kèm thư này.
Nhưng có tầm quan
trọng không kém các vấn đề cụ thể nói trên là thông điệp tổng thể và cách thức
bày tỏ thông điệp đó của ngài. Chúng tôi tin rằng các hoạt động trong chuyến
thăm gần đây tới Cuba của ngài đã đưa ra một mô hình tốt cho chuyến đi sắp tới:
gặp gỡ các cựu tù nhân chính trị, các nhà hoạt động và bất đồng chính kiến; tổ
chức họp báo chung với lãnh đạo nước chủ nhà và cùng trả lời các câu hỏi từ các
nhà báo độc lập; và các bài phát biểu hướng tới dân chúng trong đó nêu rõ rằng
mức độ phát triển quan hệ giữa hai quốc gia tùy thuộc vào kết quả thực thi
những cải cách lớn của chính quyền Việt Nam nhằm cải thiện các quyền con người
cơ bản. Chúng tôi tin rằng những lời nói và việc làm của ngài trong thời gian ở
Việt Nam có thể mang lại những tiến bộ trước mắt và lâu dài trong các vấn đề
thiết yếu, đặc biệt là sẽ tác động đến cuộc tranh luận vẫn đang diễn tiến – dù
bị kìm hãm – ở Việt Nam về hướng đi của đất nước này.
Rất nhiều người ở Việt
Nam trông chờ ngài và Hoa Kỳ cổ vũ những giá trị họ đang theo đuổi bất chấp
những rủi ro cực lớn. Chúng tôi đề nghị ngài phát biểu thẳng thắn rằng Hoa Kỳ
ủng hộ những nhà hoạt động dũng cảm và dân chúng nói chung trong cuộc tranh đấu
giành những quyền tự do mà người dân Hoa Kỳ coi là chuyện đương nhiên. Chúng
tôi hy vọng ngài sẽ phát biểu rõ rằng Hoa Kỳ mong các đối tác của mình tạo lập
được một môi trường sống nơi các cá nhân và tổ chức có tư duy độc lập có điều
kiện phát triển, nơi luật pháp được áp dụng để bảo vệ chứ không phải để đàn áp
công dân.
Chính quyền Việt Nam
cần được nghe một cách rõ ràng từ phía Hoa Kỳ rằng, dù quan hệ ngoại giao giữa
hai bên có khả năng được thắt chặt hơn, nhưng việc thúc đẩy và bảo vệ các tiêu
chuẩn nhân quyền được quốc tế công nhận – trong số đó nhiều nội dung Việt Nam
từng cam kết nhưng trên thực tế phớt lờ đi – là một điều cần thiết. Nếu những
bước đó không được thực hiện, chính phủ Hoa Kỳ sẽ bị Quốc Hội và công luận hạn
chế khả năng xúc tiến quan hệ chặt chẽ hơn với Việt Nam về kinh tế, quân sự và
an ninh.
Xin cảm ơn ngài đã
quan tâm và chúng tôi mong được tiếp tục trao đổi thêm về các vấn đề này với
các trợ lý của ngài.
Kính thư,
Brad Adams
Giám đốc Điều hành
Ban Á Châu
Giám đốc Điều hành
Ban Á Châu
Phụ lục: Các Vấn đề Then chốt về Nhân quyền
Tù nhân Chính trị
Hiện có hơn 100 tù nhân
chính trị được xác định đang bị giam giữ trong các trại giam ở Việt Nam. Như
ngài đã biết, chính quyền Việt Nam thường coi những người ủng hộ dân chủ và
nhân quyền như những kẻ tội phạm và mối nguy đối với an ninh quốc gia. Chính
quyền sử dụng hàng loạt điều luật mơ hồ và hà khắc để nhằm bịt miệng những
người lên tiếng phê phán và bất đồng chính kiến.
Cuối bản phụ lục này
là danh sách các vụ được biết công khai. Tuy nhiên, tổng số thực tế có thể
nhiều hơn. Vào tháng Mười một năm 2015, đương kim Chủ tịch nước, Tướng Trần Đại
Quang – khi đó đang là Bộ trưởng Bộ Công an – công khai báo cáo với Quốc Hội
Việt Nam rằng trong khoảng thời gian từ tháng Sáu năm 2012 cho đến thời điểm
đó, “ngành công an đã tiếp nhận, bắt giữ, xử lý 1.410 vụ, 2.680 đối tượng xâm phạm
an ninh quốc gia.” Cũng trong khoảng thời gian này, ông ta nói “số đối tượng
chống đối” đã “lập hơn 60 hội, nhóm bất hợp pháp dưới danh nghĩa dân chủ, nhân
quyền với khoảng 350 đối tượng tham gia ở 50 tỉnh, thành.”
Chúng tôi đã viết thư
và đề nghị chính quyền Việt Nam cung cấp chi tiết về các vụ này, nhưng cho đến
nay chưa nhận được hồi âm gì.
Chúng tôi cũng nhận
được thông tin về các vụ bắt giữ người Thượng ở Tây Nguyên, nhưng vì những
người điều tra về nhân quyền không thể tiếp cận khu vực này của Việt Nam, thông
tin nói trên không thể kiểm chứng được. Tuy nhiên, chúng tôi đã phỏng vấn được
những đợt người Thượng liên tiếp chạy trốn sang Campuchia để tránh bị đàn áp.
Trước chuyến đi vào
tháng Năm của ngài, chúng tôi khuyến nghị rằng ngài nên thông báo với chính
quyền Hà Nội về ý định sẽ công khai đề cập đến vấn đề tù nhân chính trị và nêu
đích danh tên một vài người mà ngài mong được phóng thích vô điều kiện. Ngài
cũng nên nói rõ ràng rằng việc phóng thích tù nhân chính trị rồi buộc họ đi lưu
vong là một cách hành xử không chấp nhận được. Và dù việc phóng thích từng
người tù nhân chính trị là một việc làm đáng hoan nghênh, chúng tôi hy vọng
ngài sẽ bày tỏ quan điểm rằng chỉ có phóng thích tù nhân chính trị thì chưa
phải là cải cách.
Đánh đập và Sách
nhiễu Các Nhà Hoạt động và Bất đồng Chính kiến
Chúng tôi cũng đề nghị
ngài, trong các buổi gặp gỡ cả công khai lẫn riêng tư, bày tỏ mối quan ngại về
sự gia tăng số vụ những nhà bất đồng chính kiến và bảo vệ nhân quyền bị sách
nhiễu hay hành hung dưới bàn tay của công an hay nhân viên công lực mặc thường
phục. Năm 2015, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền ghi nhận có ít nhất 45 trường hợp
các nhà bất đồng chính kiến hay bảo vệ nhân quyền bị tấn công, trong đó có
những vụ đánh đập, đe dọa và phá hủy tài sản. Các vụ mới vẫn tiếp tục diễn ra
trong năm 2016. Những vụ này dường như được tiến hành theo lệnh và/hoặc có sự
chấp thuận chính thức vì chính quyền muốn tìm biện pháp khác để tránh phải xét
xử công khai hòng làm im tiếng các nhà bất đồng chính kiến – là cách làm vốn bị
nhiều dư luận phản đối.
Chính quyền Việt Nam
cũng ngăn cản ngày càng nhiều nhà bất đồng chính kiến và bảo vệ nhân quyền đi
ra nước ngoài. Tổng kết lại, cho dù con số các vụ bắt bớ và xét xử các nhà bất
đồng chính kiến và bảo vệ nhân quyền có vẻ đã giảm, nhưng chính quyền lại gia
tăng sách nhiễu, đe dọa và cản trở việc đi lại của họ.
Cải cách Pháp luật
Trong các bài phát
biểu công khai và trong bất kỳ cuộc họp báo nào, chúng tôi đề nghị ngài lên
tiếng ủng hộ mạnh mẽ các quyền tự do ngôn luận, nhóm họp và lập hội.
Việt Nam vẫn duy trì
một hệ thống pháp lý nặng tính đàn áp. Bộ luật hình sự của Việt Nam hình sự hóa
hành vi phê phán chính quyền, và nhiều điều luật khác hạn chế các hoạt động của
các tổ chức tôn giáo, công đoàn và liên đoàn, các tổ chức phi chính phủ và báo
chí. Việt Nam đã cam kết cải cách một số các điều luật có vấn đề này, nhưng
chúng vẫn còn nguyên trong các văn bản pháp luật và được thường xuyên sử dụng
nhằm đối phó với các nhà bất đồng chính kiến và phê phán chính phủ.
Chúng tôi đề nghị ngài
nhắc lại những mối quan ngại của Hoa Kỳ về tốc độ cải cách chậm trễ và nêu cụ
thể các điều luật – ví dụ như các điều luật hình sự cấm “các hoạt động nhằm lật
đổ chính quyền nhân dân” (điều 79 bộ luật hình sự, có mức án cao nhất là tử hình);
“phá hoại chính sách đoàn kết dân tộc” (điều 87, có mức án tới 15 năm tù);
“tuyên truyền chống nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam” (điều 88, có
mức án tới 20 năm tù); “gây rối trật tự” (điều 89, có mức án tới 15 năm); “trốn
đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân” (điều
91, mức án tới tù chung thân); và “các hình phạt bổ sung,” tước đi một số quyền
của những người bị kết án về tội “an ninh quốc gia”, phải chịu quản chế tới năm
năm và có thể bị tịch thu một phần hoặc tất cả tài sản (điều 92).
Trong tháng Mười một
năm 2015, Quốc Hội đã thông qua bộ luật hình sự mới sẽ có hiệu lực bắt đầu từ
tháng Bảy năm 2016. Bộ luật sửa đổi có các điều khoản nặng nề hơn, ví dụ như
điều 109 (trước đây là điều 79); điều 117 (trước đây là điều 88); và điều 118
(trước đây là điều 89) đều có một điều khoản mới là “người chuẩn bị phạm tội có
thể bị phạt tù từ một đến năm năm.” Việt Nam cũng sử dụng những điều luật khác
để nhằm vào những người bất đồng chính kiến ôn hòa, trong đó có điều “lợi dụng
quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ
chức, công dân” (điều 258), “gây rối trật tự công cộng” (điều 245), và các cáo
buộc khác như trốn thuế. Chúng tôi cũng yêu cầu ngài nêu lên các quan ngại về
bộ luật tố tụng hình sự, đặc biệt là các điều khoản cho phép tạm giam trong
thời gian dài và không được liên lạc với người thân trong các trường hợp bị cho
là vi phạm an ninh quốc gia.
Quyền của Người Lao
động
Như ngài đã biết, Thỏa
thuận Tăng cường Hợp tác về Lao động và Thương mại Việt-Mỹ đòi hỏi phải có các
cải cách sâu sắc trong hệ thống pháp luật Việt Nam về các vấn đề lao động, và
buộc chính quyền Việt Nam phải đóng cửa các cơ sở quản chế hành chính có sử
dụng lao động cưỡng bức. Quan trọng hơn, kế hoạch này yêu cầu chính quyền Việt
Nam cho phép các liên đoàn lao động được phép thành lập trong vòng năm năm. Nếu
sau năm năm Việt Nam vẫn chưa cho phép các liên đoàn ra đời, Hoa Kỳ có thể
trừng phạt đơn phương bằng cách áp đặt lại mức thuế hoặc chấm dứt chế độ giảm
thuế hiện có, để tạo ra áp lực khiến Việt Nam thực hiện yêu cầu trên.
Tuy nhiên, như chúng
tôi đã từng nêu, lời đe dọa sẽ áp dụng chế tài không phải là chế tài. Vì việc
giảm thuế hay chấm dứt giảm thuế không tự nhiên xảy ra, một nội các Hoa Kỳ
trong tương lai có thể quyết định không thực hiện chế tài này vì một số lý do
ngoại giao hay kinh tế. Vì vẫn chưa rõ khả năng và thời điểm TPP bắt đầu có
hiệu lực, chúng tôi đề nghị ngài nói rõ với phía Việt Nam rằng dù các điều
khoản cụ thể của thỏa thuận Việt Mỹ có ra sao chăng nữa, điều thiết yếu là Việt
Nam cần nhanh chóng sửa đổi hoặc bãi bỏ các điều luật lao động liên quan để đảm
bảo quyền tự do lập hội và các quyền liên quan, xét từ khía cạnh chính trị và
ngoại giao.
Chính quyền Dân chủ
Chuyến thăm của ngài
diễn ra cùng một tháng với sự kiện Đảng Cộng sản cử ra – chứ không phải dân bầu
– Quốc Hội mới với nhiệm kỳ năm năm. Vài tháng trước, Chủ tịch nước và Thủ
tướng mới đã được bổ nhiệm.
Chúng tôi tin rằng một
trong những bước quan trọng nhất ngài có thể thực hiện trong chuyến thăm là
công khai kêu gọi chính quyền đưa ra cam kết về tổ chức bầu cử tự do và công
bằng ở Việt Nam. Như ngài đã từng làm ở các quốc gia khác, chúng tôi đề nghị
ngài lên tiếng mạnh mẽ về những giá trị của điều hành dân chủ và trách nhiệm
lịch sử của các nhà lãnh đạo khi tước bỏ những quyền cơ bản này của người dân.
Thời điểm diễn ra
chuyến thăm của ngài khiến cho việc lên tiếng ủng hộ vài chục công dân Việt Nam
độc lập, không phải là đảng viên Đảng Cộng sản muốn ứng cử vào Quốc Hội trở nên
quan trọng. Những ứng cử viên độc lập này vận động từ bên trong hệ thống hiện
hữu, đưa ra các chương trình tranh cử với các khuyến nghị về cải cách và quản
lý đất nước tốt hơn. Họ không đề nghị thay đổi chính quyền, vì số lượng ghế
dành cho các nghị viên ngoài đảng rất ít, mà chỉ đơn thuần muốn tham gia điều
hành đất nước. Thế nhưng Đảng Cộng sản không phê duyệt cho bất kỳ người nào
trong số này được vào danh sách ứng cử. Trong nhiều trường hợp, các cơ quan
đảng hoặc chính quyền thực thi một chiến dịch đe dọa để ngăn cản sự thành công
của các ứng cử viên này. Chúng tôi đề nghị ngài gặp gỡ một số ứng cử viên nói
trên và phát biểu công khai về trường hợp của họ.
Danh sách Tù nhân
Chính trị Hiện tại của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền
Danh sách dưới đây chỉ
bao gồm những người đang thi hành bản án tù đã được tuyên, chưa tính số lượng
đáng kể những người đang bị tạm giam chờ xét xử, hay những trường hợp bị giam,
giữ, xét xử không được công luận biết đến.
1.
Nguyễn
Đình Ngọc (a.k.a Nguyễn Ngọc Già), sinh năm 1966
2.
Ngô
Thị Minh Ước, sinh năm 1959
3.
Nguyễn
Thị Bé Hai, sinh năm 1958
4.
Nguyễn
Thị Trí, sinh năm 1958
5.
Nguyễn
Hữu Vinh (a.k.a Ba Sàm), sinh năm 1956
6.
Nguyễn
Thị Minh Thúy, sinh năm 1980
7.
Nguyễn
Văn Thông, sinh năm 1965
8.
Đỗ
Đình Dũ, sinh năm 1959
9.
Kpuih
Khuông
10.
Rmah
Khil
11.
Rmah
Bloanh
12.
A
Kuin (a.k.a Bă Chăn), sinh năm 1974
13.
Ngư
(a.k.a Bă Săn), sinh năm 1972
14.
Bùi
Thị Minh Hằng, sinh năm 1964
15.
Nguyễn
Văn Minh, sinh năm 1980
16.
Điểu
B’ré (a.k.a Bạp Bum), sinh năm 1969
17.
Điểu
By Ơ, sinh năm 1967
18.
Điểu
Đong, sinh năm 1966
19.
Lý
Văn Hầu
20.
Đinh
Yum, sinh năm 1963
21.
Rơ
Mah Plă (a.k.a Rmah Blă; a.k.a Ama Em), sinh năm 1968
22.
Siu
Tinh (a.k.a Ama Khâm), sinh năm 1978
23.
Rưn
24.
Chi
25.
Đinh
Lý
26.
Đinh
Ngo
27.
Thạch
Thươl, sinh năm 1985
28.
Liêu
Ny, sinh năm 1986
29.
Ngô
Hào, sinh năm 1948
30.
A
Tách (a.k.a Bă Hlôl), sinh năm 1959
31.
Rung,
sinh năm 1979
32.
Jơnh
(a.k.a Chình), sinh năm 1952
33.
A
Hyum (a.k.a Bă Kôl), sinh năm 1940
34.
Byưk,
sinh năm 1945
35.
Đinh
Lứ, sinh năm 1976
36.
Đinh
Hrôn, sinh năm 1981
37.
Đinh
Nguyên Kha, sinh năm 1988
38.
Phan
Văn Thu, sinh năm 1948
39.
Lê
Duy Lộc, sinh năm 1956
40.
Vương
Tấn Sơn, sinh năm 1953
41.
Đoàn
Đình Nam, sinh năm 1951
42.
Nguyễn
Kỳ Lạc, sinh năm 1951
43.
Tạ
Khu, sinh năm 1947
44.
Từ
Thiện Lương, sinh năm 1950
45.
Võ
Ngọc Cư, sinh năm 1951
46.
Võ
Thành Lê, sinh năm 1955
47.
Võ
Tiết, sinh năm 1952
48.
Lê
Phúc, sinh năm 1951
49.
Đoàn
Văn Cư, sinh năm 1962
50.
Nguyễn
Dinh, sinh năm 1968
51.
Phan
Thanh Ý, sinh năm 1948
52.
Đỗ
Thị Hồng, sinh năm 1957
53.
Trần
Phi Dũng, sinh năm 1966
54.
Lê
Đức Động, sinh năm 1983
55.
Lê
Trọng Cư, sinh năm 1966
56.
Lương
Nhật Quang, sinh năm 1987
57.
Nguyễn
Thái Bình, sinh năm 1986
58.
Trần
Quân, sinh năm 1984
59.
Phan
Thanh Tường, sinh năm 1987
60.
Bùi
Văn Trung, sinh năm 1964
61.
Hồ
Đức Hòa, sinh năm 1974
62.
Đặng
Xuân Diệu, sinh năm 1979
63.
Nguyễn
Đặng Minh Mẫn, sinh năm 1985
64.
Tráng
A Chớ, sinh năm 1985
65.
Trần
Vũ Anh Bình, sinh năm 1974
66.
Nguyễn
Kim Nhàn, sinh năm 1949
67.
Kpuil
Mel
68.
Kpuil
Lễ
69.
Phan
Ngọc Tuấn, sinh năm 1959
70.
Nay
Y Nga, sinh năm 1979
71.
Nguyễn
Công Chính (a.k.a Nguyễn Thành Long), sinh năm 1969
72.
Siu
Thái (a.k.a Ama Thương), sinh năm 1978
73.
Nguyễn
Ngọc Cường, sinh năm 1956
74.
Phạm
Thị Phượng, sinh năm 1945
75.
Trần
Thị Thúy, sinh năm 1971
76.
Phạm
Văn Thông, sinh năm 1962
77.
Siu
Hlom, sinh năm 1967
78.
Siu
Nheo, sinh năm 1955
79.
Siu
Brơm, sinh năm 1967
80.
Rah
Lan Mlih, sinh năm 1966
81.
Rơ
Mah Pró, sinh năm 1964
82.
Rah
Lan Blom, sinh năm 1976
83.
Kpă
Sinh, sinh năm 1959
84.
Rơ
Mah Klít, sinh năm 1946
85.
Phùng
Lâm, sinh năm 1966
86.
Nguyễn
Hoàng Quốc Hùng, sinh năm 1981
87.
Đoàn
Huy Chương, sinh năm 1985
88.
Trần
Huỳnh Duy Thức, sinh năm 1966
89.
Rmah
Hlach (a.k.a Ama Blut), sinh năm 1968
90.
Siu
Kơch (a.k.a Ama Liên), sinh năm 1985
91.
Nhi
(a.k.a Bă Tiêm), sinh năm 1958
92.
AmLinh
(a.k.a Bả Blưng), sinh năm 1943
93.
Yưh
(a.k.a Bă Nar), sinh năm 1962
94.
Siu
Ben (a.k.a Ama Yôn)
95.
Rơ
Lan Jú (a.k.a Ama Suit)
96.
Nơh,
sinh năm 1959
97.
Rôh,
sinh năm 1962
98.
Pinh,
sinh năm 1967
99.
Rơ
Mah Then, sinh năm 1985
100.
Siu
Wiu
101.
Nguyễn
Văn Lý, sinh năm 1946
102.
Brong,
sinh năm 1964
103.
Y
Kur BĐáp
104.
Y
Jim Êban
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét