“Trong bối cảnh [hiện nay], mỗi đồng USD được các tổ chức
tín dụng và các chính phủ quốc tế cho chính quyền Việt Nam vay tín dụng, dù
dưới hình thức nào, đều có thể được hiểu đã và đang gián tiếp bổ sung nguồn
máu nuôi dưỡng cơ thể lực lượng an ninh để đàn áp giới bất đồng chính kiến và
người dân”.
Trong thời gian một thập niên lại đây khoa y học thế giới
đã có những bước tiến vượt bực trong điều trị ung thư, mà một trong những
liệu pháp được nhiều người coi là đột phá là tìm cách ngăn chặn nguồn dinh
dưỡng đối với các tế bào gây bệnh khiến chúng mất khả năng phát triển lây lan
lên toàn bộ cơ thể.
Sau nhiều cố gắng đổ tiền của vào Việt Nam nhằm vực dậy
một thể chế độc tài cộng sản, thế giới đã cảm thấy bất lực trước khả năng đổi
thay chất lượng của thể chế này, làm cho nó trở nên bớt tàn bạo hơn và có
nhân tính hơn, giúp người dân tái tạo dần sinh lực đã bị tước mất, trên đường
toàn cầu hóa hướng tới tự do dân chủ. Một chính khách đã nói lỗi ở đây là
“lỗi hệ thống”. Và lỗi hệ thống đang có nguy cơ đẩy đất nước Việt
Vậy thì Cộng đồng Quốc tế có thể nào cứ nhắm mắt làm ngơ
trước thực trạng bi thảm nói trên của một đất nước đang lâm vào tình thế kẹt
cứng, người dân đã phải chịu đựng đến cái giới hạn khó lòng chịu đựng nhiều
hơn? Vì sao cứ hà hơi thổi ngạt cho những mầm bệnh di căn tới mức nguy hiểm,
không những từ lâu đã tàn phá giang sơn, nòi giống Việt với tốc độ khủng
khiếp mà còn có nguy cơ lây lan ra thế giới, triệt tiêu sự sống của một phần
nhân loại trong tương lai gần? Không! Không thể để cho những lời mời mọc ngon
ngọt lừa phỉnh nữa. Hãy cắt ngay những nguồn vốn ODA đang tiếp tục đổ vào
Việt
Bauxite Việt
|
Xã hội dân sự Việt Nam khuyến nghị cài nhân quyền vào điều kiện
cho vay tín dụng quốc tế đối với Chính phủ Việt Nam
Kính gửi:
Ngân hàng
thế giới
Quỹ tiền
tệ quốc tế
Ngân hàng
Phát triển Á châu
Chính phủ
Nhật Bản
Chính phủ
Hoa Kỳ
Quốc hội
Hoa Kỳ
Chính phủ
Australia
Liên minh
châu Âu
9 trong số 15
chiếc ghế bị bỏ trống tại cuộc gặp của Tổng thống Mỹ Barak Obama với các đại
diện của Xã hội dân sự Việt Nam vào tháng 5/2016 xứng đáng là hình ảnh có tính
chứng minh rõ nhất về thực trạng nhân quyền ở Việt Nam. Nếu cả những khách mời
của Tổng thống Mỹ mà còn bị công an Việt Nam ngăn chặn và câu lưu bất hợp pháp
tại nhà riêng và tại đồn cảnh sát, cơ chế đàn áp một cách liên tục và có hệ
thống của chính thể Hà Nội đối với các quyền tự do tôn giáo, tự do hội họp, tự
do báo chí, công đoàn độc lập, tù nhân chính trị là hết sức dễ hiểu.
Thư khuyến nghị
này khẩn thiết nêu những vấn đề dưới đây:
1. Viện trợ
quốc tế đang gián tiếp nuôi dưỡng bộ máy an ninh Việt Nam
Hành động đàn
áp mới nhất của chính quyền Việt Nam xảy đến đối với những người
biểu tình bảo vệ môi trường vào tháng 5/2016, đã bị cộng đồng quốc tế chỉ trích
gắt gao và kêu gọi phải có thay đổi. Những tổ chức nhân quyền như Freedom House
đã nói rất rõ là trong thời gian gần đây chính quyền Việt Nam đang nỗ lực
hạn chế hơn nữa tất cả mọi hình thức của những quyền căn bản đối với người dân
trong nước.
Năm 2016, tổ
chức Human Rights Watch đã đưa bản báo cáo về tình trạng nhân quyền ở Việt Nam
với nhiều bằng chứng cho thấy có sự ngược đãi trắng trợn trên bình diện khắp
nước từ phía chính quyền, trong đó có hăm doạ các nhà tranh đấu nhân quyền,
công an sử dụng tra tấn đối với những người bị bắt, nhà nước đền bù không tương
xứng cho người nông dân trên phần đất bị chính quyền cưỡng đoạt cho những kế
hoạch phát triển và xây dựng, và tại Việt Nam hiện nay hoàn toàn không có các
nghiệp đoàn lao động độc lập.
Cũng theo tổ
chức Human Rights Watch, năm 2015 có ít nhất 45 bloggers và nhà tranh đấu tại
Việt Nam
đã bị những công an thường phục đánh đập. Và hiện nay chính quyền Việt Nam vẫn đang
giam giữ khoảng 150 tù nhân chính trị.
Truyền thông -
một trong những phạm vi thuộc đời sống sinh hoạt của người dân - vẫn đang bị
chính quyền kiểm soát gắt gao nhất. Tổ chức Phóng viên không biên giới, xếp
Việt Nam đứng thứ 175 trong danh sách 180 quốc gia và lãnh thổ về mức độ tự do
báo chí, chỉ trích chính quyền đang ra sức đàn áp những nhà báo nào không đi
theo đúng đường lối của nhà nước.
Chính Trợ lý
Ngoại trưởng Hoa Kỳ phụ trách Dân chủ, Nhân quyền và Lao động - ông Tom
Malinowski - đã phải khẳng định “chưa có tiến bộ nào để chúng tôi có thể nói là
nhà nước Việt Nam đã đáp ứng đúng cam kết về cải cách pháp lý”. Từ sau Hiến
pháp năm 1992, chính quyền Việt Nam
vẫn còn nợ người dân các luật biểu tình, luật lập hội và luật tự do tôn giáo…
Trong bối cảnh
đó, mỗi đồng USD được các tổ chức tín dụng và các chính phủ quốc tế cho chính
quyền Việt Nam vay tín dụng, dù dưới hình thức nào, đều có thể được hiểu đã và
đang gián tiếp bổ sung nguồn máu nuôi dưỡng cơ thể lực lượng an ninh để đàn áp
giới bất đồng chính kiến và người dân.
2. Nạn tham
nhũng trong sử dụng vốn vay ODA
Từ nhiều năm
qua, ODA đã trở thành một trong những quốc nạn về tham nhũng ở Việt Nam . Tỷ lệ thất
thoát bình quân tại nhiều dự án ODA được đồn đoán khoảng 20 - 25%. Nhưng đó chỉ
là mức “hợp pháp”. Thậm chí tỷ lệ tham nhũng ODA còn vọt đến 40% - được chứng
thực bởi một dự án xây dựng trường tiểu học ở Hà Tĩnh và giai đoạn 2009 - 2010,
do chính một tờ báo nhà nước nêu.
Có rất nhiều
dẫn chứng về lãng phí và tham nhũng ODA. Năm 2015, báo chí phản ánh công trình
cầu vượt Giá Rai (thị xã Giá Rai, Bạc Liêu) được xây dựng với tổng vốn đầu tư
290 tỉ đồng rồi... bỏ không khoảng ba năm nay do hết vốn làm đường dẫn, gây
lãng phí. Hoặc dự án trích dầu cám ở Bến Tre, dự án dây chuyền dệt bao đay ở
TP.HCM, dự án nhà máy thủy sản đông lạnh Hạ Long, chương trình phát triển dâu
tằm tơ ở Lâm Đồng và hàng loạt dự án cơ khí, cấp nước, nông nghiệp vay vốn ODA
từ Pháp, Đức không hiệu quả...
Một loạt dự án
sử dụng vốn ưu đãi, nhất là lĩnh vực giao thông, chậm tiến độ và đội vốn lớn so
với tổng mức dự kiến đầu tư ban đầu như dự án tuyến metro Nhổn - ga Hà Nội, dự
án xây dựng tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) và dự án metro tuyến Bến
Thành - Tham Lương ở TP.HCM...
Bất chấp nhiều
lần cộng đồng quốc tế đề nghị Việt Nam
phải có cơ chế giám định độc lập về hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA, các bộ
ngành và Chính phủ Việt Nam
vẫn tảng lờ. Cứ sau 5-7 năm, một nghị định về tiếp nhận, quản lý và sử dụng ODA
lại được Chính phủ ban hành. Nhưng lần nào cũng vậy, chẳng có bất cứ điều khoản
nào cho thấy người dân được thông báo đầy đủ những thông tin ODA liên quan đến
những dự án liên quan mật thiết đến dân sinh, cũng chẳng có chuyện người dân và
Xã hội dân sự được đóng góp ý kiến và phản biện đối với những bất cập, bất công
và nạn tham nhũng kinh hoàng trong môi trường ODA của giới quan chức.
Hiển nhiên và
không thể khác, đó là nguồn cơn vì sao ngay cả những quốc gia như Đan Mạch,
Thụy Điển, Úc… cũng phải thẳng tay cắt giảm viện trợ ODA đối với Chính phủ Việt
Nam .
3. Viện trợ
ODA và IDA?
Vào tháng
6/2016, một báo cáo của Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại - Bộ Tài chính
Việt Nam cho biết chế độ vẫn còn một nguồn ngoại tệ cực kỳ dồi dào: Số vốn ODA
mà các nhà tài trợ quốc tế đã cam kết với Việt Nam còn đến 22 tỉ USD.
Nếu tỷ lệ tham
nhũng 40% tương ứng với con số 22 tỷ USD vốn ODA còn lại sẽ được giải ngân cho
Việt Nam, sẽ có ít nhất hàng chục tỷ đô la viện trợ tuồn thẳng vào túi giới
quan chức.
Hiện nay, giới
lãnh đạo Việt Nam đang khẩn khoản đề nghị Nhật Bản ủng hộ Việt Nam tiếp cận
nguồn vốn ưu đãi của các tổ chức tài chính quốc tế, trong đó có nguồn vốn IDA
ưu đãi (không lãi suất) của Ngân hàng thế giới sau năm 2017.
Nhưng một
nghịch lý rất lớn là trong khi IDA do Hiệp Hội Tổ chức Phát triển Quốc tế thuộc
Ngân hàng Thế giới lập ra nhằm hỗ trợ cho những nước nghèo nhất thế giới (có tỷ
lệ Tổng thu nhập Quốc dân (GNI) theo đầu người dưới ngưỡng quy định của WB và
được cập nhật hàng năm - hiện nay ngưỡng này là 1.135 USD), thì Việt Nam đã
công bố thu nhập bình quân đầu người Việt Nam năm 2015 gấp hơn hai lần mức này
- mỗi người dân Việt Nam thu nhập đến 2.300 USD một năm. Phải chăng Chính phủ
Việt Nam
đang muốn đánh lừa Chính phủ Nhật và các tổ chức tín dụng để giành được những
khoản vay IDA không phải trả lãi?
Có những dấu
hiệu cho thấy Chính phủ Việt Nam cũng đang muốn hàm ý đe dọa nếu như không có
khoản vay IDA thì khả năng trả nợ sẽ bị ảnh hưởng, khi một tờ báo nhà nước là Dân
trí tuyên bố: '' Hiện tại, Việt Nam đang có kế hoạch vận động
cho kỳ IDA 18, mục tiêu là nhằm có được giai đoạn chuyển tiếp phù hợp trong
trường hợp Việt Nam tốt nghiệp IDA năm 2017, bảo đảm khả năng trả nợ bền vững
của ngân sách nhà nước trong thời gian tới, không tạo ảnh hưởng bất lợi đến
điều kiện tiếp cận nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi khác.
4. Hãy cài
nhân quyền vào các chương trình cung cấp tín dụng
4.1. Có
thể áp dụng ‘lệnh
cấm cho vay’ đối với Chính phủ Việt Nam
Tại sao các tổ
chức tín dụng và chính phủ quốc tế lại không áp dụng hình thức trừng phạt là lệnh
cấm cho vay đối với Chính phủ Việt Nam ?
Lệnh cấm cho
vay có hiệu quả hơn cấm vận thương mại và sẽ áp lực các nhà độc tài phải thực
hiện cải cách cần thiết. Bởi các nhà độc tài đã bị giảm thiểu khả năng vay nợ
bên ngoài để rồi biển thủ số tiền vay được hoặc sử dụng số tiền đó trong việc
đàn áp người dân.
Đồng thời, lệnh
cấm vận cho vay bảo vệ lợi ích của người dân vì giúp họ thoát khỏi trách nhiệm
hoàn trả số nợ tích lũy sau khi thoát khỏi sự kềm kẹp của nhà cầm quyền bất
chính.
Một ví dụ là
chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi. Họ vay mượn các ngân hàng tư nhân suốt
thập niên 80 trong khi phần lớn ngân sách được dùng tài trợ quân đội và cảnh
sát để đàn áp những người dân gốc Phi. Giờ đây, người dân Nam Phi gánh chịu số
nợ của những kẻ đã đàn áp họ.
Nhiều nhà độc
tài khác cũng đã vay mượn từ nước ngoài, biển thủ vốn vay cho các mục
đích cá nhân, và để lại nhiều khoản nợ cho công chúng mà họ cai trị. Dưới
thời Mobutu Sese Seko, quốc gia Zaire đã tích lũy hơn 12 tỉ USD nợ công trong
khi Mobutu chuyển công quỹ vào các tài khoản cá nhân của hắn tổng cộng
lên đến 4 tỉ USD (vào giữa thập niên 80) và sử dụng chúng để duy trì quyền lực
thông qua việc nuôi dưỡng thuộc hạ và thanh toán chi phí quân sự. Fernando
Marcos của Phillipines khi mất quyền lực năm 1986 cũng để lại khoản nợ nước
ngoài 28 tỉ USD, trong lúc tài sản cá nhân của Marcos được ước tính lên đến 10
tỉ.
Trường hợp của
Franjo Tudjman ở Croatia bị cho là một nhà cầm quyền thuộc loại “vạ” vì đã đàn
áp báo chí, đối xử bạo lực đối với người chống đối, và biển thủ công quỹ. Năm
1997, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cắt viện trợ dành cho Croatia vì Hoa Kỳ, Đức,
và Anh quan ngại về “tình trạng dân chủ không phù hợp ở Croatia”. Tuy nhiên,
các ngân hàng thương mại vẫn cho nhà cầm quyền Croatia đương thời vay thêm 2 tỉ
USD trong khoảng thời gian IMF cắt viện trợ cho đến khi Tudjman qua đời năm
1999. Nếu lệnh cấm cho vay được áp đặt, các nhà tài trợ sẽ không cho Tudjman
vay thêm 2 tỉ kia, và người dân Croatia
hôm nay sẽ không phải gánh thêm khoản nợ đó.
4.2 Cài
nhân quyền vào các chương trình cung cấp tín dụng
Chúng tôi - các
tổ chức Xã hội dân sự độc lập ở Việt Nam - khẩn thiết khuyến nghị các tổ chức
tín dụng và các chính phủ quốc tế rằng đã đến lúc cần suy nghĩ một cách nghiêm
túc về cài nhân quyền như một trong những điều kiện tiên quyết vào các chương
trình cung cấp tín dụng, đặc biệt là vốn ODA và IDA, kể cả vay vốn ODA với lãi
suất thị trường (không ưu đãi).
Và đặc biệt là
cài nhân quyền vào kế hoạch ký kết và giải ngân 22 tỷ USD vốn ODA còn lại cho
Việt Nam, dù số tiền này đã được ký theo từng dự án hay mới chỉ là cam kết theo
lộ trình đến năm 2020 và sau năm 2020.
Nghị định quản
lý và sử dụng vốn ODA của Việt Nam
phải được cải cách triệt để. Phải có vai trò và quyền lực rất cụ thể của người
dân và những tổ chức giám định độc lập ODA của nước ngoài trong đó.
Viện trợ ODA
phải được sử dụng đúng mục đích, đặc biệt không được sử dụng cho mục đích “chi
thường xuyên” bao gồm chi cho lực lượng công an. Hãy chú ý về kế hoạch vay trả
nợ năm 2016 đã được Chính phủ Việt Nam phê duyệt, trong đó có nguồn vay từ vốn
ODA ưu đãi là 99.000 tỷ đồng, tương đương 4,7 tỷ USD, trong đó có 56.000 tỷ
đồng để “bù đắp bội chi ngân sách”, tức dùng cho mục “chi thường xuyên”.
Nếu từ năm
2014, giới nghị sĩ Mỹ đã cài quyền tự do tôn giáo vào TPP thì tại sao WB, IMF,
ADB và những quốc gia như Nhật Bản, Australia, Liên minh châu Âu lại không
hướng đến Xã hội dân sự, tự do ngôn luận, tự do thông tin và quyền “dân chủ cơ
sở” của người dân để buộc giới quan chức Việt Nam bớt tham nhũng tiền đóng thuế
của công dân các nước viện trợ?
Hãy buộc Chính
phủ Việt Nam
phải đáp ứng những đòi hỏi thiết yếu về nhân quyền sau đây:
- Trả tự do cho
tất cả tù nhân lương tâm;
- Tôn trọng
quyền tự do biểu đạt, tụ họp ôn hoà và lập hội, trong đó có các nghiệp đoàn, tổ
chức tôn giáo và tổ chức xã hội dân sự độc lập;
- Cải tổ luật
nhằm xoá bỏ những điều vi phạm các quyền kể trên và bao gồm những điều phát huy
các quyền ấy;
- Công nhận và
hợp tác với xã hội dân sự độc lập.
Trân trọng.
Việt Nam ngày 20
tháng 6 năm 2016
---------------------
Các tổ chức
Xã hội dân sự độc lập Việt Nam
đồng ký tên:
Hội Nhà báo
độc lập Việt Nam - Đại diện: Tiến sĩ Phạm Chí
Dũng, Chủ tịch
Hội Cựu tù
nhân lương tâm -
Đại diện: Hai đồng chủ tịch là Bác sĩ Nguyễn Đan Quế và Linh mục Phan Văn Lợi
Hội Anh Em
Dân Chủ - Đại
diện: ông Nguyễn Trung Tôn
Tăng đoàn
Giáo hội Phật giáo Việt Nam
Thống Nhất - Đại
diện: Hòa thượng Thích Không Tánh
Giáo Hội
Phận giáo Hòa Hảo Thuần Túy - Đại diện: ông Lê Quang Hiển, Chánh Thư Ký Trung Ương
Giáo Hội
Liên Hữu LuTheran VN - HK - Đại diện: Mục sư Nguyễn Hoàng Hoa
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét